İŞÇİNİN 3600 GÜN,15 YIL ÜZERİNDEN EMEKLİLİK NEDENİYLE İŞTEN AYRILMA VE KIDEM TAZMİNATI KAZANMA HAKKI

EMEKLİLİK NEDENİYLE KIDEM TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ NEDİR?

1475 Sayılı İş Kanunu 14. Maddeye göre, işçi belirli sebeplerin gerçekleşmesi halinde iş sözleşmesini kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde feshedebilir. Emeklilik, yaşlılık, malullük ya da toptan ödeme almak amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde de işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

EMEKLİLİK NEDENİYLE KIDEM TAZMİNATI ŞARTLARI NELERDİR?

• 08/09/1999 tarihinden önce işe giriş yapan işçi için 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim; 08/09/1999 tarihinden sonra işe giriş yapan işçi için 25 yıl sigortalılık süresi ve 1500 gün prim veya yıl şartı olmaksızın 7000 gün prim koşuluyla işçi kıdeme hak kazanır.

• İşçi öncelikle SGK’dan emeklilik sebebiyle kıdem tazminatına hak kazandığını gösterir bir evrak almalı ve işverene sunmalıdır.

• İşçi emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini feshettiğini, varsa içerdeki alacaklarını, kıdem tazminatını vs. talep etmelidir. İşçinin emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi bozucu yenilik doğuran hak olup, işverenin kabulüne bağlı değildir.

BU ŞARTLARI SAĞLAYAN İŞÇİNİN AVANTAJLARI NELERDİR?

• Yukarıda açıklamış olduğumuz şartları taşıyarak emekli olan işçinin emekli olduktan sonra tekrar çalışması konusunda önünde hiçbir engel bulunmamaktadır. Her ne kadar hukukumuzda hakkın kötüye kullanılıp kullanılmadığının tespiti zor olsa da Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2016/1419 E. 2019/1183 K. sayılı ve güncel tarihli bir kararında yaş hariç emeklilik koşullarını taşıyan işçilerin tekrar işe başlamasının çalışma hürriyeti kapsamında hakkın kötüye kullanımı olmadığını karara bağlamıştır.

• 1475 sayılı eski İş Kanunu madde 14/5’e dayanarak ve dürüstlük kuralına uyarak iş sözleşmesini fesheden işçi, isterse aynı işverenin isterse de başka bir işverenin yanında tekrar çalışmaya başlayabilir. Ancak işçinin aynı işverenin yanında çalışmaya karar vermesi halinde önceki iş sözleşmesi sona ereceğinden yeni bir iş akdi imzalaması gerekecektir. Böyle bir durumda tarafların iradesine bağlı olarak yeni çalışma şartları ve unvan belirlenebilir.

• İşçinin bu yolla emekli olduktan sonra tekrardan çalışmaya başlaması durumunda ikinci kere aynı şekilde kıdem tazminatı alıp alamayacağı konusunda kanuni bir kısıtlama mevcut değildir. İşçi SGK’dan aynı yazıyı birden çok kez alabilir. Her ne kadar mevzuattaki boşluk emekli olan işçinin tekrar çalışması ve aynı gerekçeyle işten ayrılıp ikinci kez kıdem tazminatı almasının önünü açsa da çalışanların bu haklarını kullanırken dürüstlük kuralına riayet etmeleri büyük önem teşkil etmektedir. Çünkü Yargıtay son zamanlarındaki kararlarında bu yolla alınan birden çok kıdem tazminatını kanunun gayesine ters düştüğü gerekçesiyle hakkın kötüye kullanımı olarak nitelendirmeye başlamıştır.

• Yaş dışındaki koşulları taşıyarak emeklilik nedeniyle işten ayrılan işçiye kıdem tazminatının yanı sıra hak etmiş olduğu yasal haklarının da eksiksiz bir biçimde ödenmesi gerekir.

• Normal şartlar altında kendi rızasıyla işten ayrılan işçi, ihbar bildiriminde bulunmak zorunda olsa da bu yolla emekli olan ve iş sözleşmesini fesheden işçinin ihbar önelinde bulunması mecburi değildir. Yani işçi herhangi bir kanuni sürenin sonlanmasını beklemeden şartların oluşması halinde derhal iş sözleşmesini feshedebilecektir.