HAKSIZ TUTUKLAMA, GÖZALTI VE ELKOYMA NEDENİYLE AÇILAN MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARI

HAKSIZ TUTUKLAMA, GÖZALTI, ARAMA VE EL KOYMA KAVRAMLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ NEDİR? (CMK 141)

Tutuklama, gözaltı, yakalama ve el koyma gibi kavramlar birer tedbirdir. Bu tedbirler ceza muhakemesinde “koruma tedbirleri” olarak adlandırılır. Koruma tedbirlerinin 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na aykırı uygulanması halinde ise “haksız tutuklama”, “haksız gözaltı”, “haksız yakalama”, “haksız el koyma”, “haksız arama” kavramları ortaya çıkar.

Ceza hukukunda soruşturma ve akabinde görülen kovuşturma aşamasında koruma tedbirleri uygulanabilir. Yetkili makamlar bu koruma tedbirlerini ölçülü ve orantılı şekilde uygulamalıdır. Adli merciiler tarafından tutuklama, yakalama, gözaltı veya elkoyma gibi koruma tedbirleri uygulanarak yapılan soruşturma veya kovuşturma neticesinde şüpheli veya sanığın suçsuz olduğu anlaşıldığında; yani mahkeme tarafından beraat kararı veya savcılık tarafından takipsizlik kararı verildiğinde koruma tedbirlerinin de haksız uygulandığı belirlenmiş olur. Böyle durumlarda, haksız koruma tedbirleri uygulanan kişinin maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı ortaya çıkar. Yurttaşlarımız özellikle haksız tutuklamaya bağlı olarak sıklıkla tazminat davası açmaktadır.

HAKSIZ TUTUKLAMA, GÖZALTI VE EL KOYMA NEDENİYLE AÇILAN TAZMİNAT DAVASI NEDİR? (CMK 141)

Koruma tedbirleri sebebiyle açılan tazminat davası, haksız koruma tedbirleri nedeniyle Maliye Hazinesi aleyhine karşı açılan bir tazminat davasıdır. Devlete karşı açılan bu tazminat davası, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 141. maddesinde düzenlenmiştir.

Yetkili adli makamlar tarafından yürütülen hukuki sürece konu edilen bir suçun soruşturma veya kovuşturulması aşamasında çoğu zaman koruma tedbirlerine başvurulmaktadır. Bu koruma tedbirleri eğer kişiyi mağdur ederse mağdur edilen kişiye tazminat verilmesi gerekmektedir.